Το μνημείο συνδέεται με την περίφημη Ναυμαχία, γνωστή σε όλον τον κόσμο. Οι Περσικοί πόλεμοι έληξαν με τη Ναυμαχία στη Σαλαμίνα το 480 π.Χ. Η στενότητα του θαλάσσιου χώρου δεν επέτρεπε στους Πέρσες να χρησιμοποιήσουν στην πρώτη γραμμή περισσότερα πλοία από τα ελληνικά, με αποτέλεσμα στη μάχη αυτήν να παίξει ρόλο η ανδρεία και η επιδεξιότητα των πληρωμάτων.

Ο αθηναϊκός στόλος εκμεταλλεύτηκε τη χρήση χάλκινων εμβόλων που ήταν προσαρμοσμένα στις πλώρες των τριήρεων και εφορμώντας εμβόλιζαν τα πλευρά των αντίπαλων πλοίων. Η σημασία της νίκης των Ελλήνων κατά των Περσών ήταν μεγάλη, γιατί ήταν το αποτέλεσμα της συμμαχίας όλων των ελληνικών πόλεων που συνέδραμαν σε αυτήν τη Ναυμαχία.

Προκάλεσε τη κατάρρευση του ηθικού της περσικής ηγεσίας σε τέτοιο βαθμό, ώστε να εγκαταλείψει τον αγώνα, αν και διέθετε υπερτριπλάσιο σχεδόν στόλο από τον ελληνικό. Το πλέον ουσιώδες, όμως, είναι πως ανέκοψε την πορεία της περσικής τυραννίας και του απολυταρχικού καθεστώτος της στη δημοκρατική και φιλελεύθερη Ευρώπη.